Tekort seniorenwoningen in Nederland: ouderen in de knel door vastgelopen woningmarkt

Het tekort aan seniorenwoningen in Nederland vormt een groeiend maatschappelijk probleem. Steeds meer ouderen willen of moeten verhuizen naar een geschikte, levensloopbestendige woning — maar kunnen geen betaalbaar of passend alternatief vinden. Gevolg: ze blijven wonen in te grote, vaak onpraktische gezinswoningen, waardoor doorstroming stokt en de woningmarkt verder vastloopt.

In dit uitgebreide artikel onderzoeken we de oorzaken, omvang en gevolgen van het tekort aan seniorenwoningen. Ook bespreken we de situatie in zowel grote steden als kleinere gemeenten, en geven we oplossingen die bijdragen aan een toekomstbestendige woningmarkt voor jong én oud.

Hoe groot is het tekort aan seniorenwoningen?

Volgens het ministerie van VWS en onderzoek van ABF Research bedraagt het tekort aan geschikte seniorenwoningen in 2025 ruim 80.000 woningen. Dit aantal zal naar verwachting oplopen tot meer dan 250.000 in 2040, als de vergrijzing zijn hoogtepunt bereikt.

De groep 75-plussers groeit de komende 20 jaar met meer dan 1 miljoen mensen. Veel van hen wonen nog zelfstandig, vaak in woningen die niet zijn aangepast aan hun fysieke beperkingen. Het gevolg is een explosieve vraag naar:

• Levensloopbestendige appartementen

• Woningen met lift of gelijkvloers

• Zorgwoningen of aanleunwoningen

• Kleinschalige woonvormen met gemeenschap

Maar dit aanbod blijft flink achter bij de vraag.

De impact van het tekort aan seniorenwoningen

Het tekort aan seniorenwoningen raakt niet alleen ouderen zelf, maar de gehele samenleving.

1. Vastgelopen doorstroming

Ouderen blijven noodgedwongen in eengezinswoningen wonen, waardoor deze woningen niet vrijkomen voor jonge gezinnen. Dat zet extra druk op starters- en gezinswoningen.

2. Overbelasting van de zorg

Veel ouderen wonen in huizen die niet zijn aangepast aan hun fysieke toestand. Dat leidt tot valincidenten, ziekenhuisopnames en extra druk op de thuiszorg.

3. Eenzaamheid en sociaal isolement

Senioren die langer thuis blijven wonen zonder passende woonomgeving of sociale contacten raken sneller geïsoleerd. Kleinschalige woonvormen zouden dit kunnen voorkomen — als ze er waren.

4. Onnodige verpleeghuisopnames

Het ontbreken van tussenoplossingen (zoals aanleunwoningen of zorgappartementen) dwingt sommige ouderen tot een verhuizing naar het verpleeghuis, terwijl dit nog niet nodig is.

Oorzaken van het tekort aan seniorenwoningen

Het probleem is complex en kent meerdere oorzaken:

1. Te weinig bouw van levensloopbestendige woningen

Projectontwikkelaars bouwen liever grotere woningen of studio’s voor jongeren. Seniorenwoningen worden nog te weinig opgenomen in gemeentelijke plannen.

2. Verouderde woningvoorraad

Veel bestaande seniorenwoningen stammen uit de jaren 70 of 80 en zijn technisch of functioneel verouderd. Ze zijn vaak te klein, te koud of slecht bereikbaar.

3. Strenge bouw- en zorgregels

De combinatie van wonen en zorg is ingewikkeld door wet- en regelgeving. Zorgorganisaties kunnen vaak niet investeren in bouw, terwijl woningcorporaties geen zorg mogen leveren.

4. Lage doorstroombereidheid

Veel ouderen zijn gehecht aan hun buurt of woning en verhuizen alleen als er een écht aantrekkelijk alternatief is — en dat ontbreekt vaak.

Tekort seniorenwoningen per regio: grote én kleinere steden

Amsterdam

In de hoofdstad wonen tienduizenden ouderen in portiekwoningen zonder lift. Het tekort aan levensloopbestendige woningen is hier nijpend. Initiatieven zoals Friends-wonen of CPO-projecten bestaan, maar zijn beperkt toegankelijk voor senioren.

Rotterdam

In Rotterdam is het tekort aan seniorenwoningen vooral zichtbaar in Zuid en Delfshaven. Hier zijn veel goedkope woningen, maar weinig geschikt voor ouderen. De gemeente investeert nu in ‘seniorenproof’ wooncomplexen met wijkzorg.

Den Haag

Den Haag heeft een relatief hoge concentratie ouderen, vooral in wijken als Loosduinen en Benoordenhout. Hier zijn plannen voor de transformatie van bestaande flats naar zorggeschikte woningen, maar realisatie is traag.

Utrecht

In Utrecht is er een tekort van ruim 4.000 geschikte woningen voor senioren. In wijken als Overvecht en Kanaleneiland wonen ouderen vaak op driehoog zonder lift. Er zijn nieuwbouwplannen voor levensloopbestendige appartementen in Leidsche Rijn.

Eindhoven

De groei van Eindhoven en de vergrijzing in de regio zorgen voor een dubbele druk. Senioren blijven in gezinswoningen omdat er geen goed alternatief is. Woonbedrijven investeren in ‘slim wonen’-concepten, maar het aanbod is beperkt.

Leiden

In Leiden is een groot tekort aan gelijkvloerse woningen. Veel 65-plussers wonen in oude bovenwoningen in de binnenstad. Er is grote vraag naar appartementen met lift, maar de historische bebouwing beperkt de mogelijkheden.

Delft

Delft focust in de woningbouw op studenten en starters, waardoor senioren letterlijk uit beeld raken. In Tanthof en Voorhof is een groot tekort aan aangepaste seniorenwoningen.

Zwolle

In de Overijsselse hoofdstad Zwolle zijn relatief veel ouderen in Vinex-wijken blijven hangen. Deze woningen zijn vaak ruim, maar ongeschikt voor ouderdom. De gemeente zet nu in op geclusterde seniorenbouw in Stadshagen en Westenholte.

Wat moet er gebeuren?

1. Massale bouw van levensloopbestendige woningen

Het kabinet wil tot 2030 circa 250.000 extra seniorenwoningen realiseren. Dat betekent minimaal 30.000 per jaar. Deze woningen moeten:

• Gelijkvloers zijn

• Een lift of scootmobielruimte hebben

• Nabij voorzieningen (supermarkt, huisarts) liggen

• Mogelijkheden bieden voor zorgaan huis

2. Flexibele woonzorgcombinaties

Er moet ruimte komen voor initiatieven die wonen en zorg combineren. Denk aan:

• Kleinschalige zorgwoningen

• Aanleunwoningen bij verpleeghuizen

• Thuishulp-units gekoppeld aan appartementen

3. Lokale doorstroomregelingen

Gemeenten kunnen ouderen stimuleren om te verhuizen door:

• Verhuispremies aan te bieden

• Startersleningen beschikbaar te stellen voor kopers van hun woning

• Begeleiding te bieden bij de verhuizing

4. CPO-projecten en wooncoöperaties voor senioren

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) biedt ouderen de kans om samen een woonvorm te ontwikkelen. Dit leidt vaak tot sterke sociale cohesie en woonplezier.

5. Herbestemming van maatschappelijk vastgoed

Leegstaande scholen, gemeentehuizen of kantoorpanden kunnen relatief eenvoudig worden omgebouwd tot seniorenwoningen — mits gemeenten dit actief faciliteren.

Wat kun je als oudere zelf doen?

Het is verstandig om al op tijd na te denken over toekomstbestendig wonen. Tips:

• Oriënteer je op seniorencomplexen in je regio (via WoningNet of Thuiskompas)

• Zoek naar nieuwbouwprojecten gericht op 55+ of levensloopbestendig wonen

• Informeer bij de gemeente of er doorstroomregelingen bestaan

• Overweeg samenwonen of co-housing met andere ouderen

• Maak gebruik van woonadviesdiensten, vaak gratis beschikbaar via woningcorporaties

Waarom het tekort aan seniorenwoningen ons allemaal raakt

Het tekort aan seniorenwoningen is niet alleen een probleem voor ouderen. Het is een ketenprobleem dat de hele woningmarkt beïnvloedt:

• Als ouderen blijven zitten, kunnen gezinnen niet doorstromen

• Als gezinnen blijven zitten, komen starters geen stap verder

• Als starters geen woning vinden, lopen jongeren vertraging op in hun leven

Daarom is het oplossen van dit tekort een voorwaarde voor een gezonde woningmarkt.

Feiten en cijfers (2025)

Bouwen met het oog op de toekomst

Het tekort aan seniorenwoningen is geen luxeprobleem, maar een structurele bottleneck in het woningstelsel. Ouderen verdienen een veilige, toegankelijke woning die past bij hun levensfase. Tegelijkertijd is het oplossen van dit tekort cruciaal om ook voor andere groepen ruimte op de woningmarkt te maken.

Meer bouwen is nodig — maar ook anders bouwen. Met oog voor levensloopbestendigheid, zorgbehoefte en gemeenschapszin. Alleen zo maken we wonen in Nederland écht toekomstbestendig.