Woningnood Achtkarspelen: woningtekort raakt Friese dorpen hard

De woningnood in Achtkarspelen wordt steeds zichtbaarder. In deze Friese gemeente, gelegen in het noordoosten van de provincie Friesland, is het woningtekort niet alleen voelbaar in het grotere Buitenpost, maar ook in kleinere dorpen zoals Surhuisterveen, Drogeham, Twijzel en Gerkesklooster. Wat jarenlang een relatief rustige woningmarkt was, is in korte tijd verworden tot een krappe markt waar vooral jongeren en starters geen woning meer kunnen vinden.

In dit artikel lees je wat de oorzaken zijn van het woningtekort in Achtkarspelen, wat de gevolgen zijn voor inwoners, hoe de gemeente actie onderneemt en hoe je als woningzoekende je kansen kunt vergroten.

Hoe groot is het woningtekort in Achtkarspelen?

Achtkarspelen telt anno 2025 ruim 28.000 inwoners, verdeeld over dertien dorpen. De gemeente is populair bij mensen die in Friesland of Groningen werken, maar landelijk willen wonen. De centrale ligging tussen Dokkum, Drachten en Groningen zorgt voor een gestage bevolkingsgroei, ondanks de landelijke krimp in vergelijkbare gebieden.

Het woningtekort in Achtkarspelen wordt in 2025 geschat op zo’n 350 tot 500 woningen. In sommige dorpen loopt de wachttijd voor een sociale huurwoning op tot wel 7 jaar. Starters kunnen nauwelijks een betaalbare huur- of koopwoning vinden, en in de vrije sector zijn huurprijzen van €950 tot €1.200 inmiddels geen uitzondering.

Oorzaken van de woningnood in Achtkarspelen

De woningnood in Achtkarspelen heeft meerdere oorzaken. Een combinatie van landelijke woningdruk en lokale beperkingen speelt hierin een rol.

1. Toenemende populariteit bij forenzen

Door de gunstige ligging en verbeterde OV-verbindingen trekken steeds meer mensen uit Groningen en Leeuwarden naar Achtkarspelen. De huizenprijzen zijn lager dan in de steden, maar stijgen snel.

2. Beperkt bouwtempo

De afgelopen jaren zijn er relatief weinig woningen bijgebouwd. Procedures voor nieuwe projecten duren lang en uitbreidingslocaties stuiten soms op bezwaren van omwonenden of natuurbelangen.

3. Vergrijzing en onvoldoende doorstroming

Een groot deel van de woningvoorraad is verouderd en niet levensloopbestendig. Ouderen blijven wonen in gezinswoningen, terwijl er onvoldoende alternatieven zijn.

4. Tekort aan huur en betaalbare koop

Zowel sociale huur als middenhuur is schaars. Betaalbare koopwoningen worden vaak snel opgekocht door instromers uit de stad.

Gevolgen van het woningtekort Achtkarspelen

De woningnood in Achtkarspelen raakt verschillende lagen van de bevolking en tast de leefbaarheid van de dorpen aan.

Jongeren trekken weg

Veel jongeren en starters kunnen geen woning vinden en vertrekken naar Dokkum, Drachten of Groningen. Dit leidt tot ontgroening en een verouderende dorpsbevolking.

Dorpsvoorzieningen onder druk

Krimp in het aantal jonge huishoudens zorgt voor minder leerlingen op scholen, dalende sportdeelname en dreigende sluiting van voorzieningen.

Tekort aan personeel in vitale sectoren

Onderwijzers, zorgmedewerkers en politieagenten kunnen zich geen woning in Achtkarspelen veroorloven en kiezen voor werk in andere regio’s.

Sociale scheefgroei

Terwijl hogere inkomensgroep wel een woning vindt, blijven jongeren, mensen met een middeninkomen en alleenstaanden achter zonder uitzicht op woonruimte.

Wat doet de gemeente Achtkarspelen tegen woningnood?

De gemeente onderneemt verschillende stappen om het woningtekort structureel aan te pakken.

1. Bouw van circa 600 woningen tot 2030

Achtkarspelen streeft naar minimaal 600 nieuwe woningen in de komende jaren. Belangrijke locaties zijn:

• Buitenpost (uitbreiding en inbreiding)

• Surhuisterveen (centrumvernieuwing en nieuwbouwrand)

• Twijzelerheide, Drogeham en Gerkesklooster (kleinschalige bouw)

2. Woonvisie op maat

De gemeente hanteert een woonvisie waarbij per dorp wordt gekeken naar de woonbehoefte. De focus ligt op:

• Starterswoningen

• Seniorenhuisvesting

• Betaalbare koop en huur

3. Versoepeling functieverandering

Agrarische gebouwen, winkels en vrijkomende scholen kunnen sneller worden omgevormd tot woningen. Dit moet vooral in kleine kernen ruimte geven voor groei.

4. Stimuleren van doorstroming

Door het bouwen van levensloopbestendige woningen wil de gemeente ouderen stimuleren om door te stromen, zodat gezinswoningen vrijkomen.

Alternatieve woonvormen als oplossing

In Achtkarspelen ontstaat steeds meer ruimte voor innovatieve woonconcepten om de woningnood te verlichten:

• Tiny houses voor starters of alleenstaanden

• Kangoeroewoningen waarbij zorg en wonen gecombineerd worden

• Wooncollectieven in voormalige scholen of pastorieën

• Flexwoningen op tijdelijke kavels

Deze woonvormen sluiten aan bij de vraag naar betaalbare, duurzame en sociale oplossingen in landelijke context.

Wat kun jij doen als woningzoekende in Achtkarspelen?

Hoewel de markt krap is, kun je met onderstaande tips je kansen vergroten:

• Schrijf je in bij WoningNet Fryslân voor sociale huur

• Gebruik gratis platforms zoals woning-unie.eu

• Volg de gemeentelijke website voor nieuws over nieuwbouw

• Kijk ook in omliggende dorpen, zoals Kollum, Harkema en Kootstertille

• Sta open voor tijdelijke oplossingen, zoals kamerhuur, antikraak of hospitaverhuur

Wat doet het Rijk voor Achtkarspelen?

Hoewel veel aandacht uitgaat naar stedelijke regio’s, profiteert Achtkarspelen ook van landelijke maatregelen:

• Woningbouwimpuls: financiële ondersteuning voor woningbouw in kleine gemeenten

• Regeling functieverandering agrarische bebouwing

• Woondeals regio Noord-Nederland

• Wet betaalbare huur: beperking excessieve huurprijzen

De gemeente vraagt om maatwerk voor plattelandsregio’s en snellere besluitvorming bij kleinschalige projecten.

Wat als het woningtekort blijft?

Als de woningnood in Achtkarspelen aanhoudt, zijn de gevolgen groot:

• Verdwijnen van jonge gezinnen en starters

• Toename van leegstand op termijn door vergrijzing

• Verlies van vitaliteit in dorpen

• Afname economische weerbaarheid

Daarom is het noodzakelijk om nú te investeren in betaalbare, toegankelijke en toekomstbestendige woonruimte.

Cijfers woningmarkt Achtkarspelen (2025)

Samen werken aan een leefbaar Achtkarspelen

De woningnood in Achtkarspelen vraagt om creativiteit, samenwerking en daadkracht. Gemeente, inwoners, corporaties en het Rijk moeten samen zorgen dat het woningtekort in Achtkarspelen wordt aangepakt, zodat iedereen – jong en oud – een passende plek vindt in deze prachtige Friese regio.

Wonen is de basis voor een toekomst. Laten we er samen voor zorgen dat die toekomst in Achtkarspelen begint.